Hladni mostovi u objektu

Toplotni (drugi naziv: hladni) mostovi su veoma važna tema koju arhitekti moraju uzimati u obzir prilikom projektovanja i izvođenja zelenih zgrada. Efikasno rješavanje toplotnih mostova je bitno ako težimo kreiranju energetski efikasnih i održivih zgrada koje predstavljaju okvir za udoban i zdrav život korisnicima.

Šta su to hladni mostovi?

Zamislite da vaša kuća nosi zimsku jaknu kako bi se zaštitila od hladnoće. Ako ta jakna ima rupu na laktu ili ispod pazuha, hladan vazduh može lako ući unutra. Toplotni most u zgradama djeluje na sličan način. To je “slabo” mjesto zgrade, poput zida ili prozora, gdje izolacija nije dobra kao u ostalim djelovima, što omogućava toploti da “izlazi” iz zgrade zimi ili ulazi tokom ljeta.

Recimo, ako imate doprozornik koji nije dobro izolovan, on može postati “most” preko koga toplota izlazi iz prostorije tokom zime. To dovodi do većih troškova za grijanje i može učiniti da bude hladnije pored prozora. Zato je važno da se ti “mostovi” prepoznaju i izoluju tokom projektovanja i gradnje zgrada, posebno zelenih, koje teže da budu energetski efikasne.

Toplotni most se, dakle, javlja  u djelovima omotača građevine gdje je termoizolacija prekinuta ili smanjena.

Najčešći slučajevi hladnih mostova

Razumjevanje različitih vrsta hladnih mostova pomaže arhitektama da razviju efikasne strategije za njihovo ublažavanje. Evo pregleda najčešćih toplotnih mostova koji se mogu naći u zgradama:

• Konzolni balkoni: Ukoliko nisu pravilno izvedeni, konzolni balkoni mogu formirati termički most jer je ploča balkona direktno povezana sa unutrašnjom podnom pločom što omogućava toploti da lako prolazi kroz balkon (ilustracija ispod).

• Spojevi zid-krov: Na mjestima gdje se zid spaja sa krovom, izolacija često biva prekinuta, što dovodi do značajnog gubitka toplote. Ova područja su posebno ranjiva jer mogu olakšati prodiranje vlage, dodatno donoseći komplikacije pri upravljanju toplotom i vlagom.
• Prozori i vrata: Okviri prozora i vrata često imaju manje izolacije u poređenju sa okolnim zidovima. Čak i sa naprednim tehnologijama stakla, okviri mogu i dalje formirati termičke mostove.
• Spojevi krova: Na mestima gde se krovovi spajaju ili gde se krovovi spajaju sa dimnjacima i drugim vertikalnim elementima, kontinuitet izolacije je prekinut, formirajući hladni most. Ovo se pogoršava kod složenih koncepata krovova na kojima ima veći broj različitih spojeva.
• Kontakt sa temeljima: Kontakt između temelja i zidova su tipična mjesta na kojima se javljaju termički mostovi, posebno u podrumima gde spoljašnja izolacija ne ide ispod nivoa zemlje..

U tabeli su prikazane pomenute vrste hladnih mostova koje najčešće srećemo u praksi:

Detekcija i analiza hladnih mostova

Otkrivanje i analiza toloptnih ili hladnih mostova je važan korak u razumijevanju njihovog uticaja na toplotne performanse zgrade i osmišljavanju strategija za njihovo ublažavanje. Evo nekoliko tehnika:

• Termografski pregled: Korišćenje infracrvenih kamera omogućava vizuelnu identifikaciju hladnih tačaka i toplotnih tokova u omotaču zgrade. Ova neinvazivna metoda pruža jasnu sliku gde se termički mostovi pojavljuju.
• Vizuelni pregled: Ponekad jednostavne vizuelne inspekcije tokom i nakon izgradnje mogu identifikovati potencijalna područja termičkih mostova, kao što su prekidi izolacije.

Posljedice pojave toplotnih mostova

Razumijevanje mogućih posljedica hladnih mostova je veoma bitno kako bi se mogle preduzeti mjere za njihovo ublažavanje. Uticaj toplotnih mostova prevazilazi puku potrošnju energije, oni utiču na kvalitet unutrašnjeg okruženja i strukturni integritet zgrada. Evo nekoliko uobičajnih mogućih posljedica:

Uticaj na potrošnju energije

Termički mostovi mogu značajno povećati energiju potrebnu za grijanje i hlađenje zgrade. Ovo se dešava jer hladni mostovi omogućavaju toploti da “bježi” tokom zime i ulazi u zgradu tokom ljeta. Ovo rezultira povećanim troškovima za grianje i hlađenje, kao i većim CO2 otiskom zgrade.

Uticaj na komfor i zdravstveni rizici

Hladni mostovi mogu dovesti do smanjenog komfora, pa i zdravstvenih problema za korisnike zgrade. Stvaranje hladnijih zona u kući, ali i promaja, mogu stvoriti nelagodu boravka u prostoru i potrebu za dodatnim grijalicama. Sem toga, kondenzacija i plijesan mogu dovesti do zdravstvenih problema narušivši kvalitet vazduha u unutrašnjem prostoru.

Rizik od kondenzacije i izazovi u vezi konstrukcije

Prisustvo kondenzacije može imati dugoročne efekte na strukturu zgrade. Vlaga može uticati na koroziju metalnih komponenti i na drvene elemente kuće, ugrožavajući integritet zgrade. Pored konstruktivnih problema, vlaga može izazvati mrlje, ljuštenje boje i druga oštećenja koja će uticati na izgled, ali i ukupnu vrijednost imovine.

Rješenja za toplotne mostove

Ublažavanje toplotnih mostova je od velikog značaja za poboljšanje energetske efikasnosti zgrade i komfora korisnika. Postoji nekoliko strategija koje se mogu primjeniti tokom faza projektovanja i izgradnje kako bi se efikasno riješio ovaj problem.

Izolacija

• Pojačana izolacija: Povećanje nivoa izolacije na potencijalnim mjestima termičkih mostova kao što su balkoni, spojevi krova ili okviri prozora (crtež iznad)
• Kontinuirana izolacija: Dizajn kontinuiranih izolacionih sistema koji pokrivaju cio omotač zgrade bez prekida, posebno na spojevima različitih građevinskih elemenata (vidi “Pravilo olovke” u okviru bloga Pravilno postavljanje termoizolacije)

Korišćenje termičkih prekida

• Izbor materijala: Ugradnja materijala sa niskom toplotnom provodljivošću u konstrukciji balkona, spojeva mostova i drugih kritičnih tačaka. Ovi materijali, poznati kao termički prekidi, mogu značajno smanjiti prenos toplote.
• Pravilna instalacija: Termički prekidi treba da budu pravilno ugrađeni kako bi zadržali svoju efikasnost tokom životnog vijeka zgrade.

Pravilno izvođenje detalja

• Arhitektonski detalji: Obratite posebnu pažnju na dizajn i integraciju građevinskih komponenti. Ovo uključuje osiguravanje da su slojevi izolacije pravilno poravnati i da nema praznina ili nepravilnosti koje bi mogle stvoriti termičke mostove.
• Kontrola kvaliteta: Implementacija rigoroznih mera kontrole kvaliteta tokom izgradnje kako bi se osiguralo da su arhitektonski detalji izvedeni kako je dizajnirano.

Korisna baza konstruktivnih detalja koji smanjuju gubitak toplote nalazi se na sajtu www.planungsatlas-hochbau.de. Do traženog konstruktivnog detalja doći ćete interaktivnom pretragom preko trodimenzionalno predstavljenog (stambenog ili komercijalnog) objekta. Žutom bojom označeni su karakteristični detalji na zgradi a klikom na njih dobijate više varijanti njegovog rješavanja.

Zaključak

Hladni ili toplotni mostovi su složen izazov koji zahteva pažnju tokom faza projektovanja i izgradnje zgrada. Razumijevanje njihovih tipova, metoda detekcije, posljedica i rješenja ključni su za postizanje energetski efikasnih, udobnih i održivih zgrada. Arhitekti i eksperti građevinske struke svakako bi trebalo da proaktivno rješavaju termičke mostove kako bi unapredili kvalitet života i smanjili energetski otisak svojih projekata.

Važno je preći sa teorije na praksu. Evo nekoliko koraka:

• Implementirajte znanje: Počnite primjenjivati strategije ublažavanja hladnih mostova, kao što su korišćenje termičkih prekida i poboljšanje izolacije na “slabim” mjestima.
• Koristite simulacione alate: Uložite vrijeme u učenje i korišćenje alata za simulaciju termičkih mostova.
• Budite informisani: Pratite šta se dešava na polju tehnologija, materijala i uopšte unutar građevinske struke. Redovno pohađanje obuka (online i tradicionalnih) može vam pružiti najnovija znanja kako biste unaprijedili vašu praksu.

Najčešće postavljena pitanja

• Šta je to toplotni most? Toplotni (ili hladni) most je dio konstrukcije zgrade gdje dolazi do većeg prenosa toplote između unutrašnjosti i spoljašnjosti, zbog smanjene izolacije ili toplotne provodljivosti materijala, što dovodi do gubitka toplote, kondenzacije i drugih posljedica po komfor stanovnika.
• Zašto su termički mostovi problem u modernim zgradama? Termički mostovi mogu dovesti do povećane potrošnje energije za grijanje i hlađenje, stvaranja hladnih tačaka i neudobnosti za korisnike, te potencijalnih problema sa vlagom kao što je porast plijesni.
• Mogu li se termički mostovi potpuno eliminisati? Iako je teško potpuno eliminisati sve termičke mostove, oni se mogu značajno smanjiti kroz pažljivo projektovanje, izbor materijala i dobre građevinske prakse. Korišćenje kontinuirane izolacije i ugradnja termičkih prekida su efikasne strategije za minimiziranje efekata termičkih mostova.

Kroz pažljivo projektovanje i kontinuirano obrazovanje, arhitekti i građevinski profesionalci mogu značajno doprinijeti globalnom naporu ka održivijim praksama izgradnje. Učenjem i dijeljenjem iskustava, možemo unaprijediti kvalitet naših zgrada i učiniti ih energetski efikasnijim i udobnijim, te smanjiti CO2 otisak.